پیش بینی تاثیر سد مخزنی جره در پایین دست رودخانه زرد با استفاده از مدل mike 11

از مسائل مهمی که در اثر احداث سد و در پایین دست آن به وجود می آید ، پدیده کف کنی یا پایین افتادگی بستر رودخانه می باشد. بدلیل به تله افتادن رسوبات رودخانه در مخزن سد و افزایش قدرت حمل رسوب آب خروجی از سد، آب عاری از رسوب که دارای پتانسیل حمل بالایی می باشد ، رسوبات خود را از بستر رودخانه تامین خواهد کرد و بسته به میزان شیب رودخانه و دانه بندی مواد بستر، باعث کف کنی در پایین دست شده و با ادامه این فرآیند و ادامه حمل مواد بستر، بتدریج بستر رودخانه را گود خواهد کرد . این حالت بیشتر در پایین دست سدها و یا حفاری هایی که انسان به جهت برداشت مصالح از بستر رودخانه انجام می دهد ، بوجود می آید . در این پژوهش سعی خواهد شد تاثیر سد مخزنی جره برتغییرات فرسایش ورسوب بستررودخانه زرد ودر پایین دست آن، با استفاده از مدل ریاضی mike11 که توسط انیستیتو هیدرولیک دانمارک (dhi) تهیه شده و قادر به شبیه سازی یک بعدی جریان، انتقال رسوب و کیفیت آب به صورت ناپایدار در رودخانه ها می باشد شبیه سازی گردد. جهت مدل کردن رودخانه در پایین دست سد ، از اطلاعات زیادی، شامل ژئومتری مقاطع بستر ، آمار دبی جریان و دبی رسوب ورودی و خروجی از مخزن سد ،آمارمربوط به دانه بندی مواد بستر رودخانه و همچنین شرایط مرزی شامل سریهای زمانی دبی رودخانه ومنحنی سنجه در ایستگاههای هیدرومتری بالادست و سطح آب در دبی های مختلف وسطح بستر رودخانه درپایین دست استفاده گردیده است. در این تحقیق عوامل موثر و روشهای مختلف محاسبه میزان کف کنی ارائه شده و سپس با استفاده از اطلاعات هیدرولیکی و هیدرولوژیکی ورودی و خروجی سدجره و مدل mike11 به پیش بینی میزان کف کنی در پایین دست این سد پرداخته شده است . با استفاده از نتایج حاصل از اجرای مدل و بکارگیری توابع مختلف انتقال رسوب و دوره های زمانی مختلف ، میزان کف کنی و تغییرات بوجود آمده در بستر و سطح آب در پایاب سد و همچنین حجم رسوبات منتقل شده بر اثر پدیده کف کنی به پایین دست سد مخزنی ودر ایستگاه هیدرومتری پایین دست مورد بررسی قرار گرفته است . بر اساس نتایج محاسبه شده از مدل، پایین افتادگی بستر رودخانه در یک دوره زمانی حدودا 20 ساله بعد از بهره برداری از سد مخزنی جره متوقف خواهد شد وعمق کف کنی بستر در پایاب سد حدود 3 متر و بطول 2500 متر از محورسد پیش بینی شده است . در این عمق و بازه مذکور پدیده آرمورینگ یاجوشنی شدن بسترکه مانع فرسایش بیشتر می شود، اتفاق می افتد. حجم رسوبات منتقل شده به پایین دست سد مخزنی ودر ایستگاه هیدرومتری پایین دست، بدلیل پدیده کف کنی بالادست در حدود1 میلیون متر مکعب پیش بینی شده است .